Long term health effects from exposure to nuclear radiation
New health report published in Ukraine (text in Dutch)
02.05.2006 |Marie Kranendonk en Isolde van Overbeek
Afgelopen week werd in Oekraïne een rapport gepresenteerd van het Nationale Onderzoeksinstituut voor Gynaecologie, Verloskunde en Kindergeneeskunde, over de lange termijn gevolgen van blootstelling aan (lage) radioactieve straling. Dit rapport werpt een nieuw licht op gezondheidsrisico’s van de kerntechnologie, die door de WHO en het IAEA zijn genegeerd. De uitkomstem zijn van belang voor de huidige discussie in Nederland over de toekomst van kernenergie.
Uit het rapport blijkt dat niet alleen rekening moet worden gehouden met directe slachtoffers van rampen, maar dat ook minieme doses straling ernstige lange termijn effecten hebben. Uraniummijnbouw, transport en opslag van radioactief materiaal en afval , kleine ongelukjes in centrales, wapens die zijn versterkt met verarmd uranium, allemaal kunnen ze mensen besmetten met (lage) doses radioactiviteit.
Eén van de meest relevante aspecten die het rapport noemt, is het effect van kleine stralingsdoses op zwangere vrouwen en op de ontwikkeling van het ongeboren kind, wat met name blijkt uit het veelvuldig voorkomen van aangeboren afwijkingen .
Onderzoeken van het bovengenoemde instituut hebben aangetoond dat zelfs in gebieden met lage doses aan ioniserende straling, radioactieve elementen ophopen in de placenta van zwangere vrouwen. Uit overeenkomstige onderzoeken in Oekraïne en Wit-Rusland (Petrova et al; Hulchiy et al) blijkt bij dat vrouwen die in verontreinigde dorpen wonen, significant meer miskramen, complicaties van de zwangerschap, bloedarmoede door beenmerg aantasting (aplastic anaemia) en vroeggeboorten voorkomen dan bij vrouwen die in relatief schone gebieden wonen.
Onderzoekers zijn al decennialang op de hoogte van het verband tussen zelfs minieme stralingsdoses, chromosoombeschadiging en het voorkomen van geboorteafwijkingen. Onderzoekers in Wit-Rusland en Oekraïne stelden in 1996 en 2002 een aanzienlijke toename vast van chromosoombeschadiging bij blootgestelde populaties. Kinderen van puinruimers in Tsjernobyl die nu in Israël en Oekraïne wonen, hebben zeven maal vaker chromosoomafwijkingen dan hun broers of zussen die vóór het ongeluk zijn geboren. Juist die chromosoomafwijkingen kunnen in het nageslacht leiden tot geboorteafwijkingen. Er zijn in 1994 en 2004 studies gedaan van grote groepen pasgeborenen die aantonen dat er veel geboorteafwijkingen voorkomen die normaal heel zeldzaam zijn. Zoals extra vingers en ontbrekende vingers, vervormde of ontbrekende ledematen, ontberekende of vervormde inwendige organen, oogtumoren, open rug, en meervoudige geboorteafwijkingen die meestal niet te opereren zijn.
Ook blijkt dat stralingsblootstelling in de vroege jeugd een zeer negatief effect heeft gehad op de reproductieve gezondheid van meisjes in Oekraïne en Wit-Rusland. In een overzicht over 14 jaar van de verloskunde patiënten van het eerder genoemde Instituut bleek dat het aantal normale zwangerschappen onder aan straling blootgestelde moeders slechts 25.8 % was. Bijna 75 % van de blootgestelde patiënten had complicaties tijdens de zwangerschap., Moeders uit niet besmette dorpen hadden 2.5 zoveel kans op een probleemloze zwangerschap.
De genoemde gezondheidseffecten zijn door de organisatie Women in Europe for a Common Future (WECF) ook vastgesteld in de Zuid-Oeral, waar al in 1957 een ernstige ontploffing plaats had van een opslagtank van radio-actief afval. Women in Europe werkt al jaren samen met lokale groepen in de Oekraine en de Oeral. Russische medische onderzoekers hebben bij de bevolking in de Oeral al tot in de vierde generatie sinds deze kernramp, chromosoomafwijkingen vastgesteld. Nog steeds zijn er hogere aantallen geboorteafwijkingen en ernstige misvormingen. Veel mensen en kinderen lijden aan stoornissen van het immuunsysteem. Ook leukemie en andere kankers komen meer dan elders voor bij kinderen. De federale overheid sluit zijn ogen voor het probleem, want het nucleaire complex Mayak, waar ooit de ramp plaatsvond en die al 50 jaar de regio zeer vervuilt, is nog volop in gebruik . Vroeger maakte men er kernwapens, nu wordt daar het afval uit het buitenland - ook uit westerse landen – naar toe vervoerd om opgewerkt en opgeslagen te worden. Rusland heeft zich bereid verklaard om al het nucleair afval uit Europa op te werken De vraag is dus of ook Nederlands kernafval in de toekomst die al zwaar getroffen regio nog meer risico’s gaat bezorgen.. Wie in de Zuid Oeral is geweest weet hoezeer dat ten koste gaat van de gezondheid van de lokale bevolking en van het milieu.
Tijdens de brede maatschappelijke discussie over kernenergie in de 80-er jaren werden de onbeheersbare risico’s van de nucleaire technologie steeds duidelijker uit de wetenschappelijke informatie die op tafel kwam. Maar de Tsjernobyl ramp had toen nog niet plaatsgevonden. Wat nu 20 jaar na deze ramp zichtbaar wordt, is een bevestiging van hetgeen in begin 80 werd voorspeld.
Laten we ons geen illusies maken dat we het allemaal wel onder controle kunnen houden. Ioniserende straling kent geen veilige dosis. Het is onverantwoord om kernenergie als de oplossing te zien voor het naderende energietekort.
Marie Kranendonk,
Isolde van Overbeek
Women in Europe April 2006
…
