Please check out the new WECF website on wecf.org/nl

Stay here to browse our website archive (2004-2019).

WECF International

WECF Deutschland

WECF France

Facebook

Twitter

YouTube


Presentatie Onderzoek naar bestrijdingsmiddelen en afname weidevogels in Gelderland

12 april 2019 presenteerden WECF en Buijs Agro-Services in het provinciehuis in Arnhem hun onderzoeksresultaten over de mogelijke relatie tussen de afname van weidevogels en de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen op veehouderijbedrijven

19.04.2019 |




Op 12 april 2019 presenteerden WECF en Buijs Agro-Services in het provinciehuis in Arnhem hun onderzoeksresultaten over de mogelijke relatie tussen de afname van weidevogels en de  aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen op veehouderijbedrijven.

Het onderzoek werd uitgevoerd door Margriet Mantingh van WECF en Jelmer Buijs van Buijs Agro-services. 

Peter Drenth (gedeputeerde van Landbouw, Natuur en Energietransitie van de Provincie Gelderland) opende de bijeenkomst en lichtte toe waarom dit onderzoek zo belangrijk is voor de Provincie Gelderland: “De kwaliteit van de bodem is belangrijk voor de toekomst van Gelderland, maar we weten onvoldoende over onze bodem”. De Provincie heeft volgens Drenth niet alle wijsheid in pacht en nodigt anderen daarom uit zich daarin te verdiepen en in discussie te gaan. 

Frank Berendse (emeritus hoogleraar natuurbeheer en plantenecologie) vroeg aandacht voor het feit dat het niet precies duidelijk is wat de oorzaken zijn van de groeiende afname in aantallen broedvogelparen en vliegende insecten. Sinds 1969 is driekwart van de broedvogelparen op het boerenland verdwenen. Ondanks de zorgvuldigheid waarmee boeren gebruik maken van bestrijdingsmiddelen, blijkt uit onderzoek dat bij intensivering van de landbouw de biodiversiteit afneemt. Er moet nu in kaart worden gebracht via welke routes de gevonden stoffen op de bedrijven terecht zijn gekomen. Alleen dan kunnen de problemen worden opgelost.  

Jan Diek van Mansvelt (emeritus hoogleraar alternatieve methoden in land- en tuinbouw) heeft in zijn eerdere werk nooit nagedacht over de kringloop van pesticiden en de landbouw. Daarom was hij zo verbaasd over de resultaten van dit onderzoek. Het laat een blinde vlek zien in wat we weten over onze bodem. We zijn in de biologische landbouw bezig met kringlopen, maar dat pesticiden ook in de kringloop meelopen, hebben we ons onvoldoende gerealiseerd. Een aantal belangrijke vragen worden volgens Van Mansvelt opgeroepen met dit onderzoek: wie is verantwoordelijk voor het toezicht op de stapeling van de concentraties bestrijdingsmiddelen?  Wie is verantwoordelijk voor controle en handhaving van wetgeving? Hij spoort enerzijds de biologische landbouwsector aan om het voortouw te nemen en bestaande gaten te dichten, maar anderzijds ook provincies en overheden aan om herhalingsonderzoek te stimuleren.   

Margriet Mantingh en Jelmer Buijs presenteerden gezamenlijk de onderzoeksresultaten. Margriet beschreef de aanpak van het onderzoek en de analyseresultaten van de onderzochte mest, bodem en veevoedermonsters van 16 gangbare en 9 biologische Gelderse bedrijven. Geen van de onderzochte monsters was vrij van pesticiden, in totaal werden 134 verschillenden middelen gevonden. De middelen waren afkomstig uit o.a. veevoeder, strooisel uit de stallen en toegepaste anti- vliegenmiddelen. 

Jelmer lichtte de aangetoonde relatie tussen de in het krachtvoer aangetroffen insecticiden en de aantallen gevonden kevers in de mestvlaaien uit het weiland toe. Ook werd ingegaan op de aantallen getelde weidevogelbroedparen op de deelnemende bedrijven van de laatste 20 jaren. De nog aanwezige weidevogelbroedparen werden voornamelijk op slechts drie biologische bedrijven gevonden. Het onderzoek constateerde onder andere dat het onderzochte krachtvoer aan de wettelijke normen voor pesticide residuen (MRL) voldeed, maar dat de MRL-en te hoog zijn en de bodemfauna niet beschermen.  

Miriam van Bree (manager kennis & innovatie, Bionext) is blij met het onderzoek. De uitkomsten zijn verontrustend, maar omdat de gevonden middelen binnen de normen blijven, is tot nu toe verdere actie uitgesteld. Het onderzoek toont aan dat er veel onbekend is: ook zij roept dus op tot verdiepend onderzoek. Ze spoorde de biologische sector aan om kritisch naar zichzelf te kijken en niet te wachten op aanvullende wetgeving: ga ermee aan de slag!  

Jan Dirk van de Voort (veehouderij De Groote Voort te Lunteren) was als biologische boer betrokken bij het onderzoek. Hij schrok van de aantallen schadelijke stoffen die bij hem op de boerderij gevonden werden. Al meer dan 15 jaar gebruikt hij geen antibiotica en wormenmiddelen meer. Tóch worden er stoffen gevonden, zelfs stoffen zoals DDT die zijn vader vroeger ooit heeft gebruikt. Onlangs is hij overgeschakeld op biologisch stro als strooisel en krachvoer wordt vermeden. De koeien produceren nu op gras en kuilvoer. Door de mest in de weilanden goed te waarnemen kun je al vee lover je bedrijf leren. We zien nu mestflatten die snel verdwijnen. Mestkevers, mestvliegen en roeken zorgen er voor de mest over het weiland verdeeld wordt en door de bodem wordt opgenomen. 

Vanuit het publiek was veel positieve feedback op het onderzoek. De toxicoloog Henk Tennekes benadrukte dat systeemverandering in onze landbouw dringend noodzakelijk is, geen polarisatie. Professor Violette Geissen onderstreepte de bevindingen van dit onderzoek. Een aanwezige melkveehouder én een aanwezige diervoederproducent waren blij met de waardering voor de boer tijdens de presentatie. Ook waren er kritische vragen over de analysemethoden en gevonden data over vogeltellingen, de mogelijkheden om vergelijkbaar onderzoek uit te voeren op grotere schaal en in andere ´bronnen´ zoals in ruwvoer en gras.  

Ruim 120 mensen hadden zich ingeschreven voor de presentatie, waaronder vertegenwoordigers van de Provincie Gelderland, die het onderzoek financieel hebben ondersteund, vertegenwoordigers van landbouw-, natuur- en weidevogelorganisaties, wetenschappers, individuele boeren, diervoeder-producenten en vertegenwoordigers van de bestrijdingsmiddelenindustrie.  

In het programma  van de bijeenkomst waren bijdragen van de volgende sprekers:

  • prof. F. Berendse
  • prof. J.D. van Mansvelt
  • de onderzoekers Jelmer Buijs en Margriet Mantingh
  • Marianne van Bree van Bionext 
  • Veehouder Jan Dirk van de Voort

    

Het 'Maak Europa Duurzaam voor Iedereen' project is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Europese Commissie.


Meer Nieuws

Sustainable Development Goals

Nieuw SDG10 rapport over groeiende ongelijkheid
“Hoewel Nederland bovengemiddeld scoort zijn er zorgen over groeiende en bestaande ongelijkheden, bijvoorbeeld in het onderwijs en op het gebied van vrouwenemancipatie”.
19.06.2019

WECF brengt Ecofeministische Kieswijzer #ecofeministscorecard
Deze week, aanstaande donderdag 23 mei, vinden de Europese Verkiezingen plaats. Om je te helpen bij het bepalen van je keuze hebben we een ecofeministische kieswijzer voor je gemaakt, waarbij we naar een aantal specifieke onderwerpen hebben gekeken die wij als feministisch milieunetwerk belangrijk vinden.
18.05.2019

WECF reageert op commentaren onderzoeksrapport weidevogels en bestrijdingsmiddelen in Gelderland
De publicatie van ons onderzoeksrapport "Een onderzoek naar mogelijke relaties tussen de afname van weidevogels en de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen op veehouderijbedrijven“ heeft geleid tot een golf van publiciteit en een reactie van Minister Schouten
13.05.2019

Overzicht stand van zaken onderzoek weidevogels Gelderland
Na presentatie onderzoeksresultaten ontstak mediastorm, gevolgd door kamervragen
11.05.2019

Presentatie Onderzoek naar bestrijdingsmiddelen en afname weidevogels in Gelderland
12 april 2019 presenteerden WECF en Buijs Agro-Services in het provinciehuis in Arnhem hun onderzoeksresultaten over de mogelijke relatie tussen de afname van weidevogels en de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen op veehouderijbedrijven
19.04.2019