Please check out the new WECF website on wecf.org/nl

Stay here to browse our website archive (2004-2019).

WECF International

WECF Deutschland

WECF France

Facebook

Twitter

YouTube


WECF Netherlands letter to government on unacceptable risks and costs of shale gas fracking

Winning van schaliegas in Nederland; een slecht idee voor mens en milieu!

13.09.2013 |




WECF in Hamburg tijdens een anti-schaliegas demonstratie, September 2013

WECF’s reactie op het rapport “Aanvullend onderzoek naar mogelijke risico’s en gevolgen van de opsporing en winning van schalie- en steenkoolgas in Nederland”

Op 26 augustus verscheen het report “Aanvullend onderzoek naar mogelijke risico’s en gevolgen van  de opsporing en winning van schalie- en steenkoolgas in Nederland”  dat in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Directie Energiemarkt werd uitgevoerd. Naar aanleiding van dit rapport concludeerde Minister Kamp dat schaliegaswinning voor Nederland veel economisch profijt zal brengen.

Economisch profijt op korte termijn prevaleert boven gedegen onderzoek en afweging van onbekende en bekende schadelijke gevolgen.


WECF is van mening dat dat slechts economisch profijt op de korte termijn zal zijn. In het rapport zijn namelijk mogelijke schadelijke invloed op grondwater, oppervlaktewater en andere schadelijke en ongezonde effecten van o.a. de giftige chemicaliën gebagatelliseerd of niet goed onderzocht en lijkt de toon te overheersen dat mogelijke gevaren, veroorzaakt door schaliegaswinning, altijd beheersbaar zullen zijn.

Essentiële vragen:
  • Waarom heeft de Minister zo’n haast met het toestaan van proefboringen, waarmee volgens de Nederlandse mijnwet in feite een vrijbrief  wordt gegeven om bij succesvolle boringen tot daadwerkelijke winning over te gaan?
  • Waarom heeft Frankrijk de risico’s van schaliegaswinning dan zo zwaar laten wegen dat het winnen van schaliegas niet wordt toegestaan? En waarom heeft Duitsland besloten tot een zeer grondig onderzoek naar de risico’s voordat toestemming kan  worden gegeven tot proefboringen?
  • Waarom laat de minister in alle haast een onderzoek doen dat aan alle kanten rammelt, waarbij nota bene 2 bureau’s zijn ingeschakeld die al betrokken zijn bij schaliegaswinning in het buitenland en dus belanghebbend zijn,  en waarom loopt hij vooruit op het besluit in de EU over de voorwaarden die aan een MER voor de winning van schalie en steenkoolgas moet worden gesteld?
WECF zette een aantal passages uit het rapport op een rij, voorzien van eigen kommentaar: De volledige reactie vindt u in de annex.

Mogelijke schadelijke gevolgen:

Voor  oppervlakte-, grond- en drinkwater:

  • De boringen en het winnen van schaliegas nemen veel ruimte in beslag, ook omdat verschillende boorlocaties nodig zijn om het gas efficient te winnen. Voor het boren, het fraccen en de winning van het gas zijn grote hoeveelheden water en chemicaliën nodig. Voor het  boren van een put zijn 900 – 2400 m3 water nodig. Bij de winning per put 7000- 30.000 m3 productie water nodig – Hierbij is een mogelijk hergebruik van ca .15 – tot 50% mogelijk.
  • Voor gaswinning is echter water van goede kwaliteit nodig. Dit kan bereikt worden door: grond- of drinkwater te gebruiken of rivierwater te zuiveren door filtratie en desinfectie. Het rapport verwerpt niet de optie om voor de winning van schalie gas drinkwater te gebruiken. Gebruik van drinkwater is het meest geschikt voor frac water en deze optie staat dus nog open voor discussie.
  • Mogelijke schade door het onttrekken van grote hoeveelheden water (oppervlakte en grondwater) wordt door het rapport niet ontkent.
  • Gebruik van drinkwater is volgens WECF onacceptabel omdat schoon drinkwater meer en meer een schaars goed zal worden. Het zou volledig in strijd zijn met de grondbeginselen van duurzaamheid.

Grote hoeveelheden zwaar vervuild afvalwater moeten worden afgevoerd en kunnen  niet worden geloosd.
  • Tijdens productie fase is er per put 95 m3 afval water per dag. Het rapport vermeldt, gezien da samenstelling kan dit water niet in bestaande zuiveringsinstallaties geloosd of verwerkt worden! Het afvalwater moet dus afgevoerd en verwerkt worden
  • Gezien de levensduur van een put kan de hoeveelheid afvalwater tot 100.000 m3 per put oplopen
Giftige stoffen kunnen terecht komen in oppervlakte-, grond en drinkwater.
Het rapport vermeldt  dat de  hulpstoffen die bij het fraccen gebruikt worden ‘in hoge concentratie schadelijk (kunnen) zijn  voor mens en natuur. Maar hoe kan door onafhankelijke deskundige derden beoordeeld worden of en in welke mate die stoffen schadelijk zijn en wellicht ook in lage concentraties gevaar opleveren voor gevoelige groepen als kinderen en zwangere vrouwen en gevoelige organismen in de natuur? Het rapport beschikt niet over gedetailleerde informatie over de chemische samenstelling van de hulpstoffen. Dit was trouwens ook niet mogelijk, want de samenstelling van frac-vloeistoffen is niet openbaar en dientengevolge niet toegankelijk.

De chemische samenstelling van frac vloeistoffen is niet openbaar en het is dus niet controleerbaar in welke mate deze schadelijk zijn voor mens en milieu. Het bedrijf  kan zich beroepen op vertrouwelijkheid van de informatie vanuit bedrijfsbelang.

Per put is ongeveer 1000 - 4000 ton proppant nodig (voor  20 fracs per put) zand,  dat bestaat uit kunsthars, stukjes walnootdop. Ook hiervan is een gedetailleerde samenstelling niet bekend. Dit heeft tot gevolg dat we niet weten op welke stoffen drinkwater en afvalwater onderzocht moeten worden om vervuiling aan te tonen.

Schaarse informatievoorziening over samenstelling afvalwater

Verontrustend is ook de schaarse informatievoorziening over de samenstelling van het afvalwater.  Analyses van zogenaamd  “flow back water” in Duitsland en USA toonden hoge concentraties van zware metalen, veel zout en radioactieve stoffen aan. In Nederland zijn geen analysegegevens bekend. In de aarde blijft  65-85 % van de frac vloeistof achter. Bij het fraccen van schalies wordt een druk van 1000 bar opgevoerd, dat betekent dat  bijzondere zorg moet worden besteed aan het cementeren van de “casing” van de put. In het rapport wordt zonder goede onderbouwing gesteld dat mogelijke gevaren beheersbaar zijn.

Geen wet en regelgeving en toezicht op fraccen
Fraccen wordt in het rapport niet als een aparte activiteit benoemd maar wordt beschouwd als onderdeel van de aanleg van een boorgat of, in een later stadium, als middel bij het productieproces voor onderhoud van een boorgat. Dit betekent dat er op het moment geen regelgeving voor de winning van schalie gas is vastgelegd!

Kortom: Waarom vindt WECF schaliegaswinning ongewenst?

  • Er wordt veel te weinig rekening gehouden met de gevaren voor de volksgezondheid en het milieu. Deze risico’s zijn volstrekt onvoldoende onderzocht.
  • De winning van schaliegas  leidt tot zeer hoog verbruik van grondwater en oppervlakte water, mogelijk ook van steeds schaarser wordend  drinkwater. Het leidt tot grondwatervervuiling, en risico’s voor chemische vervuiling van oppervlakte- en drinkwater. Daarnaast moeten enorme hoeveelheden afvalwater worden afgevoerd, opgeslagen en moeten gezuiverd worden van hoge concentraties toxische stoffen.
  • De chemische samenstelling van de fraccing vloeistoffen en dus ook van het afvalwater of vervuild grondwater is niet bekend en daarom is moeilijk te controleren in welke concentraties deze stoffen een gezondheidsrisico en milieuschade kunnen opleveren. Dit geldt ook voor mogelijke vervuiling van drinkwater.
  • Nederland is een dichtbevolkt land, waardoor de overlast van boringen, transport en opslag van afvalwater veel intensiever is als in dunner bevolkte landen en streken zoals in de USA .
  • De voorraden aan schaliegas in Nederland zullen slechts genoeg zijn om de bevolking de komende 20 jaar van gas te voorzien, terwijl de gevolgen van de winning nog voor vele generaties erna merkbaar zullen zijn.  Wanneer calamiteiten zouden plaatsvinden en belangrijke drinkwaterbronnen en oppervlaktewater zouden worden vervuild met giftige chemicaliën, krijgen volgende generaties de rekening gepresenteerd.
  • De externe kosten en gezondheid- en milieurisico’s van de schaliegas winning zijn onvoldoende onderzocht en meegewogen. Dit betekent dat de Nederlandse overheid en samenleving met niet voorziene schade en hoge kosten kunnen  worden geconfronteerd, als nu te overhaast een besluit zou worden genomen.
  • En ook heel belangrijk: Er is geen maatschappelijk draagvlak voor schaliegas winning.
Voor WECF is het onduidelijk waarom Nederland schaliegas zou moeten winnen, terwijl Frankrijk een schaliegas vrij land wil blijven en Duitsland tot de conclusie is gekomen dat er nog veel onderzoek voor eventuele schaliegaswinning nodig is. Het is onacceptabel dat een kleine groep van economen en belanghebbenden de visie van de bevolking, kritische wetenschappers en de ervaring van zeer ontwikkelde buurlanden naast zich neerlegt.


Meer Nieuws

Europese Commissie reageert op Right2Water campagne
Water als mensenrecht wordt ondersteund door EU
18.04.2014

Publieke hoorzitting in Brussel "veilig water en sanitatie zijn een mensenrecht" groot succes!
Maandag 17 februari vond in het Europees Parlement de publieke hoorzitting voor het Europese Burgerinitiatief (European Citizens Initiative - ECI) "Veilig water en sanitaire voorzieningen zijn een mensenrecht!" plaats.
21.02.2014 | Margriet Samwel

Schoon water voor Georgie
Met steun van WECF zorgt Friends of the Earth Georgia voor schoon water en fatsoenlijke duurzame sanitaire voorzieningen op het Georgische platteland
25.10.2013 | Friends of the Earth Europe

Terra Preta Sanitatie: door mensen gemaakte vruchtbare grond van bio-afval, uitwerpselen en houtskool
Nieuwe perspectieven op het gebied van sanitatie werden gepresenteerd op de eerste internationale Terra Preta sanitatie conferentie georganiseerd door TUHH and WECF
06.09.2013 | Fedde Jorritsma

Europees Burgerinitiatief - Water is een Mensenrecht
1,2 miljoen handtekeningen, maar we zijn er nog niet!
12.03.2013 | Chantal van den Bossche