Please check out the new WECF website on wecf.org/nl

Stay here to browse our website archive (2004-2019).

WECF International

WECF Deutschland

WECF France

Facebook

Twitter

YouTube


Bescherm kinderen; vermijd hormoonverstorende stoffen!

Hormoonverstorende stoffen(EDC’s) in alledaagse producten - een overzicht voor de consument

20.12.2013 | WECF




Hormoonverstorende stoffen(EDC’s) in alledaagse producten - een overzicht voor de bezorgde consument

Wat is het probleem?

Afnemende kwaliteit van sperma bij mannen, onvruchtbaarheid bij vrouwen, een toename van het aantal diabetespatiënten, borst- en prostaatkanker en obesitas; dit zijn slechts enkele van de mogelijk negatieve gezondheidseffecten van hormoonverstorende stoffen (Endocrine Disrupting Chemicals oftewel EDC's). EDC’s zijn synthetische, lichaamsvreemde stoffen die werken als hormonen of de werking ervan juist blokkeren. Het gevolg is een verstoring van het hormonale systeem met mogelijk schadelijke effecten op zenuwstelsel en immuunsysteem.

De effecten van EDC's zijn sterk afhankelijk van het moment van blootstelling. Met name tijdens kritieke fasen van de zwangerschap (foetale ontwikkeling), baby- en vroege kinderperiode en adolescentie kunnen zelfs kleine doses van deze stoffen schadelijk zijn voor de ontwikkeling. Gezondheidseffecten treden vaak pas later in het leven op. Bescherming tegen EDC’s in deze gevoelige fasen is dan ook erg belangrijk.

Momenteel zijn meer dan 200 stoffen met hormoonverstorende effecten bekend, zoals Bisfenol A en bepaalde parabenen en ftalaten. Ze zitten in alledaagse producten en komen in ons lichaam via onze voeding, inademen of via de huid wanneer we deze producten gebruiken. Veel EDC's zijn persistent en kunnen zelfs effect hebben bij heel lage concentraties. Volgens WECF bestaat er dan ook geen veilige dosis. Hoewel tal van studies de negatieve gevolgen tonen die bepaalde EDC's hebben op dieren, het milieu en de mens, zijn er nauwelijks wettelijke maatregelen die het gebruik ervan beperken en worden EDC's nog steeds in veel alledaagse producten gebruikt.

Algemene tips
Door te letten op de producten die je koopt kun je de blootstelling aan EDC’s verminderen. In deze handleiding staan een aantal productgroepen die EDC's bevatten en tips over hoe je je blootstelling aan EDC’s kunt verminderen.
  • Minder is meer! Denk goed na over wat je nodig hebt.
  • Kies producten zorgvuldig. Lees het etiket, let op keurmerken en termen zoals PVC-vrij of BPA-vrij. Erkende keurmerken zijn: Ökotex, de "Blauwe Engel", de Euroflower en biologische voedseletiketten.
  • Vermijd producten met PVC (code 3). In het algemeen zijn voedselverpakking van glas, roestvrij staal en porselein beter dan plastic verpakkingen.
  • Thuis: lucht regelmatig. Verontreinigende stoffen hopen zich op in de binnenlucht.
  • Raadpleeg de WECF informatiegidsen. Ze zijn beschikbaar over de onderwerpen babyverzorging, speelgoed, cosmetica voor zwangere vrouwen,schoonmaakmiddelen, klussen en inrichten en te downloaden via http://eenveilignest.nl/publicaties/

Begrippenlijst van een aantal EDC's:

  • Bisfenol A (BPA) is een hoofdbestanddeel bij de vervaardiging van polycarbonaat kunststof, Epoxys en epoxyharsen. Zit in plastics, zuigflessen en fopspenen, voedselverpakking (zowel in plastic als in binnencoating van conservenblikken), magnetronmaaltijdverpakkingen gemaakt van polycarbonaat, plastic gebruiksvoorwerpen, plastic vershoudfolie (van pvc), computers, cd's, thermisch papier (kassabonnen), gerecycled papieren handdoeken en wc-papier, medische hulpmiddelen, tandheelkundige composietvullingen, lijmen, lakken, nagellakken.
  • Ftalaten worden gebruikt als weekmakers voor kunststoffen. Zit in PVC-vloeren, kunststof tegels, tapijt met kunststof onderlaag, vinylbehang, douchegordijnen,(kunst)lederen meubels en tassen, PVC voedselverpakkingen, elektrische kabels, lijmen, verven, verf(printen), schoonmaakmiddelen, gecoate weefsels, medische producten ( zoals handschoenen en infuusslangen), cosmetica, textiel (waterbestendig kleding, plastic klompen), speelgoed (zoals plastic poppen, waterspeelgoed, kinderbadjes, zwemvleugels, luchtbedden). In de EU zijn de ftalaten DEHP, DBP en BBP verboden in speelgoed. In speelgoed voor kinderen tot drie jaar oud zijn ook DINP, DIDP en DNOP verboden. WECF ijvert voor verbod van EDCs in speelgoed en  etikettering van schadelijke stoffen in speelgoed.
  • Organotinverbindingen (ook milieugevaarlijk, kankerverwekkend engiftig voor het immuunsysteem) worden gebruikt als conserveermiddel, stabilisatoren en biociden. Zit in PVC-producten (handschoenen, slipppers, verpakking), PVC bedrukking van textiel, verf voor schepen, als desinfectiemiddel, tributyltinhydride (TBT): voor het coaten van textiel. In PVC vloeren en vloercoatings, en coatings voor bakplaten en bakpapier.
  • Nonylfenolen (ook giftig, bijtend en milieugevaarlijk) zijn verboden in de EU in concentraties van meer dan 0,1%. Volgens veel onderzoekers is er voor kinderen en zwangere vrouwen geen veilige grenswaarde. Zit in huishoudelijke schoonmaakmiddelen, cosmetica, textiel en kleding, voedselverpakkingen, speelgoed of vloerbedekking, ontsmettingsmiddelen, PVC folie transparanten, als emulgator in pesticiden en muurverf.
  • Octylfenol (4-tert-octylfenol) is in 2011 toegevoegd aan de lijst van zeer ernstige zorgstoffen (Mededelingsplicht voor de fabrikant!) Toepassing: de vervaardiging van verf, lijm en banden.
  • Parabenen zijn conserveringsmiddelen, beschermen tegen aantasting van schimmels en bacteriën. Butyl-en propylparabenen versterken de werking van het vrouwelijk hormoon Oestrogeen (feminisering van het lichaam) en kan ook leiden tot contactallergieën. Zit in veel verzorgingsproducten, geneesmiddelen, voedsel, tabak en schoenpoets. Schadelijke parabenen in cosmetische producten zijn calledbutylparaben, propylparaben, in levensmiddelen en tabaksproducten zijn methyl-, ethyl parabenen en zijn zouten (E214, E215, E216, E217, E218, E219) helaas nog steeds toegestaan.
  • Synthetische UV-filters, zoals Benzofenon-3 (oxybenzon), 3-benzylideen kamfer, 4 methylbenzylideen kamfer (4-MBC), 4,4-Dihydoxybenzofenon, benzofenon, ethylhexylmethoxycinnamaat hebben een hormoonverstorende werking.

Voedsel(verpakkingen:
Schadelijke stoffen in voedingsmiddelen zijn doorgaans residuen van bestrijdingsmiddelen van groenten en fruit, zoals dithiocarbamaten en vinclozolin. Daarnaast kan ook Bisfenol A (BPA) vanuit plastic voedselverpakkingen in het voedsel komen. Ondanks de toegenomen onrust en bezorgdheid, wordt BPA nog steeds gebruikt in veel kunststof producten. Om baby's te beschermen, zijn babyflessen die polycarbonaat (bevat BPA) bevatten verboden voor de Europese markt. Andere EDC's die in voeding kunnen voorkomen zijn de conserveringsmiddelen propylparabeen (E216), galaten (Propylgallaat(E310), Octylgallaat (E311), Dodecylgallaat (E312), antioxidanten (tBHQ ( tert-Butylhydrochinon, E319), BHA ( Butylhydroxyanisol, E320), BHT (Butylhydroxytolueen, E321) en weekmakers (ftalaten) van plastic verpakkingen.

Tips
  • Vermijd producten gemaakt van polycarbonaat, herkenbaar door het PC etiket of recyclecode 07. Gebruik producten gemaakt van glas, porselein of polyethyleen PE.
  • Gebruik geen voedsel uit blik. Vooral bij vette producten komt BPA makkelijker vrij uit de coating.
  • Kies voor verse (en indien mogelijk onverpakte en regionale) voedingsmiddelen.
  • Kies biologische voedingsmiddelen, deze bevatten geen residuen van bestrijdingsmiddelen.
  • Gebruik alternatieven voor het verpakken en bewaren van voedsel, zoals glas, keramiek of roestvrijstaal.
  • Warm geen voedsel op in plastic schaaltjes, vooral niet in de magnetron.

Textiel, kleding en schoeisel
Veel geïmporteerd textiel is vervuild met nonylfenolethoxylaten (NFE). Deze stof is verboden in Europa en wordt in Aziatische landen gebruikt bij het produceren en reinigen van textiel, waardoor ook de werknemers gezondheidsgevaar op kunnen lopen. NFE kan uit de kleding worden gewassen, maar komt dan via het riool in het milieu terecht. Foto's en logo's op textiel zijn vaak gemaakt met PVC coatings en ftalaten (weekmakers). Kledingstukken met antimicrobiële eigenschappen, zoals sportkleding, ondergoed en sokken, kunnen tributyltin (TBT) bevatten. (TBT wordt ook toegevoegd aan scheepsverf om algen en mosselen te doden.) Ftalaten en TBT worden ook vaak aangetroffen in rubberen laarzen, plastic klompen, regenbroeken en andere waterbestendige kleding. Geïmporteerde leren schoenen kunnen PCP (pentachloorfenol; toxisch en kankerverwekkend) of chromaat(kankerverwekkend en allergeen) bevatten.

Tips
  • Was nieuwe kleding voor het dragen.
  • Koop geen kinderkleding met PVC-deeltjes of pvc-coating, zoals ethyleen vinylacetaat. Er zijn PVC-vrije alternatieven voor rubberen laarzen, plastic klompen en flip-flops . Vraag het aan de winkelier!
  • Kies voor kleding van biologisch katoen en natuurlijke vezels. Let op het Öko-Tex Standard 100 label.
  • Gebruik geen producten (sokken, sportkleding) met antibacteriële eigenschappen.

(Baby)verzorgingsproducten
Sommige ingrediënten van cosmetische producten hebben een hormoonverstorende werking. Dit zijn o.a. UV-filters in zonnebrandmiddelen en dagcrèmes en conserveringsmiddelen (meestal parabenen) in douchegels, shampoos, crèmes, lotions en babyverzorgingsproducten. Denemarken heeft in 2011 de conserveringsmiddelen propylparabeen en butylparabeen in huidverzorgingsproducten voor baby's en jonge kinderen (jonger dan drie jaar) verboden. Nederland en België volgen de Europese Wetgeving en stellen geen specifiekere regel omtrent het gebruik van deze parabenen in verzorgingsproducten . WECF is van mening dat er geen veilige dosis voor EDCs is en dat het Deense voorbeeld gevolgd zou moeten worden.

Tips
  • Lees de ingrediënten op het etiket. Vermijd(baby)verzorgingsproducten met propylparabenen, butylparabenen of BPA.
  • Vermijd zonproducten en huidverzorgingsproducten met hormoonverstorende UV-filters benzophenone-1, benzophenone-2 , 3-benzylidene camphor en ethyl-4-aminobenzoate. Ook DEP (diethylftalaat), kunstmatige geurstofen, PEG (polyethylene glycol/polyether glycol),PEG derivaten (van PEG afgeleide stoffen)en parafinne/aardolieproducten/siliconen kun je beter vermijden gezien de mogelijk negatieve gezondheidseffecten. Zonproducten met minerale UV-filters zijn beter.
  • Minder is meer. Gebruik babyverzorgingsproducten alleen als het nodig is.
Producten voor kinderen
Baby's en peuters ontdekken hun omgeving met alle zintuigen. Via de mond en hun huid (erg doorlaatbaar) kunnen schadelijke stoffen hun lichaam binnendringen. Koop daarom babyproducten die PVC-en BPA-vrij zijn. Bisfenol A en sommige weekmakers zijn verboden in producten voor kinderen jonger dan 3 jaar. Producten geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar kunnen echter wel een aantal van deze ftalaten bevatten. Wees ervan bewust dat jonge kinderen niet alleen kauwen op bijtringen of teddyberen, maar ook dingen die niet bestemd zijn voor kinderen.

Tips
  • Koop fopspenen, zuigflessen, eetgerei en andere producten die BPA-vrij zijn. Raadpleeg de fabrikant voor meer informatie!
  • Plaats een wasbare stof op de bovenkant van het plastic verschoonkussen (bijv. Een handdoek of luier).
Speelgoed
Veel speelgoed bevat nog steeds veel schadelijke stoffen. Plastic poppen en speelgoed van zacht plastic kunnen schadelijke weekmakers (ftalaten) bevatten, knuffels van pluche of de vulling van knuffels kunnen schadelijke broomhoudende vlamvertragers bevatten. Helaas zijn er nog geen etiketteringsvoorschriften voor speelgoed.

Tips
  • Koop stoffen poppen en knuffels van natuurlijke vezels. Let eventueel op Oeko-Tex 100 label.
  • Was knuffels voor gebruik.
  • Geef je baby geen speelgoed van zacht plastic dat volgens het label niet geschikt is voor kinderen onder de leeftijd van 3.
  • Ruik het speelgoed voor aankoop! Koop geen speelgoed met een onaangename geur of speelgoed dat raar aanvoelt.

Zijn er wetten die ons beschermen?
Alle cosmetica is onderworpen aan de Europese cosmeticarichtlijn. Alle cosmetische ingrediënten moeten duidelijk op het product worden vermeld. Speelgoed is onderworpen aan de Europese speelgoedrichtlijn, de verpakking van levensmiddelen aan de Europese etiketeringsrichtlijn en insecticides en pesticiden aan de biocide- en pesticideverordeningen. Helaas is er vaak geen verplichting om de chemische ingrediënten toe te lichten. Ook zijn EDC's niet opgenomen in de Europese regelgeving rondom schadelijke stoffen, REACH. Er is dus dringend politieke actie nodig met betrekking tot EDC's!

Word actief - stel vragen!
Vraag de winkelier en/of fabrikant of de ingrediënten in de verf, speelgoed, verpakkingen en huidverzorgingsproducten zijn getest op mogelijk hormoonverstorende effecten of dat het product andere schadelijke stoffen bevat. De REACH Verordening geeft winkeliers of fabrikanten 45 dagen om op je vraag te reageren. Helaas geldt deze verplichting tot openbaarmaking van informatie alleen voor bepaalde stoffen. Echter, hoe kritischer de klant is, hoe sneller producenten hun productbeleid zullen veranderen. Zo kun je de fabrikant beïnvloeden. WECF voert campagne voor een gifvrije omgeving. Steun ons werk, wordt een vriend van WECF! Volg onze campagnes, doe mee op Faceboek en Twitter of ondersteun ons financieel: dat kan al vanaf 1 euro per maand. Meld jezelf aan als WECF vriend via friends@wecf.eu

www.wecf.eu, www.eenveilignest.nl




Meer Nieuws

Overheidscampagne Waarzitwatin schiet tekort in bescherming consument
Deze week werd de nieuwe overheidswebsite Waarzitwatin gepresenteerd. WECF verwelkomt transparantie over chemicaliën, maar ziet de nieuwe overheidswebsite vooral als een poging om consumenten gerust te stellen, terwijl er wel degelijk reden tot zorg is.
22.05.2019

Mogelijk relatie tussen medicijnvervuiling en autisme
In onlangs gepubliceerd Amerikaans onderzoek in Neuroscience Letters wordt een verband gelegd tussen verontreiniging van oppervlaktewater door uitgescheiden medicijnen en autisme bij de mens. De hoofdauteur van dit onderzoek, Gaurav Kaushik, licht tijdens de Green Pharmacy conferentie in Utrecht, op 27 oktober, zijn onderzoeksbevindingen toe
26.10.2017

Green Pharmacy: nu maatregelen nodig om vervuiling door medicijnen aan banden te leggen
Vrijdag 27 Oktober vindt de Green Pharmacy Conference 2017 plaats, georganiseerd door de VVM en Huize Aarde, in samenwerking met o.a. WECF en HCWH.
20.10.2017

WECF verwelkomt het veto van het European Parlement voor gebrekkige en onwettige EDC criteria.
Het Europese Parlement heeft de gebrekkige criteria die waren voorgesteld door de Europese Commissie voor de definiëring van hormoonverstorende stoffen (EDCs) afgewezen. De stemming vond plaats op 4 oktober.
09.10.2017

EU stemming over criteria hormoonverstorende stoffen: gezondheid en milieu in gevaar
WECF, Wemos, HEAL en Gezinsbond roepen Europarlementariërs op om criteria te verwerpen
27.09.2017